1.
Sendika Üyeliği:
1.1. Üyelik:
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi kanuna göre, onbeş
yaşını dolduran ve bu yasaya göre işçi sayılanlar, işçi sendikalarına üye
olabilirler. Yine bu kanun kapsamında işveren olanlar, işveren sendikasına üye
olabilirler.
6356 sayılı kanun, işveren adına işletmenin bütününü yönetenler
işveren vekili olarak tanımlanmaktadır ve işveren vekillerinin, bu kanun
uygulanması bakımından işveren sayılacakları belirtilmiştir. Bu kanun
kapsamında işveren sayılan işveren vekilleri, ancak işveren sendikalarına üye
olabilirler.
1.2.
Sendika
Üyeliğinin Kazanılması:
Sendikaya üyelik, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca
sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik
başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü
ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır. Üyelik başvurusu, sendika tarafından
otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik talebi kabul edilmiş sayılır.
Haklı bir neden gösterilmeden üyelik başvurusu kabul edilmeyenler, bu kararın
kendilerine tebliğden itibaren otuz gün içinde dava açabilir. Mahkemenin kararı
kesindir. Mahkemenin davacı lehine karar vermesi halinde üyelik, red kararının
alındığı tarihten kazanılmış sayılır.
1.3.
Üyelikten
Doğan Hak ve Borçlar:
Üyelik Hakları: Üç ana grupta toplanır.
a)Sendikanın Faaliyetlerinden ve Tesislerinden Yararlanma Hakkı:
Sendika üyeleri, sendikalarca kurulan spor tesisleri, lokal,
kütüphane, seminer, kurs ve benzeri tesis ve faaliyetlerden yararlanma hakkına
sahiptirler.
b)Sendikanın Faaliyet ve Yönetimine Katılma Hakkı:
Her üye, genel kurula katılma ve ister doğrudan isterse delegelikle
oy kullanma hakkına, genel kurullarda görüş bildirme, öteki organlara seçilme
haklarına sahiptir. Ayrıca, her üye, sendika kararlarına karşı yargıya başvurma
hakkına da sahiptir.
c)Üyenin Korunmasına İlişkin Haklar:
Bu tür haklar; sendika üyesine, yasalar, sözleşmeler ve tüzükte
öngörülen ilkelere ve kurallara uyulmasını talep hakkını ve yetkisini sağlar.
Bu haklar arasında, özellikle üyenin eşit işlem görme hakkı, özel bir yer
tutar(Demircioğlu ve Centel, 2013:255).
Üyelik Borçları: Sendika üyeliğinden doğan iki borç bulunmaktadır.
a)Aidat Ödeme Borcu:
Sendikaların faaliyetlerini sürdürebilmesi için, maddi gelire
ihtiyaç duyarlar. Bu maddi kaynakların başında, işçilerden alınan aidatlar
gelir. 274 ve 2821 sayılı eski sendikalar kanunlarında, üyeler tarafından işçi
sendikasına ödenecek aidatın işverence kaynaktan kesilmesi kabul edilmişti.
6356 sayılı halen yürürlükte olan Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi kanunda da
korunmuştur. Buna göre, işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan
ya da yetki belgesi alan sendikaya ödenecek üyelik aidatı, işverence doğrudan
bordro üzerinden kesilip sendikaya ödenecektir. 2821 sayılı kanun işçinin
sendikaya ödeyeceği aylık aidat miktarını, kendisinin bir günlük çıplak
ücretini geçemeyeceğini belirtmiştir. 6356 sayılı kanun ise, böyle bir
sınırlama getirmemiş ve söz konusu miktarın, tüzükte belirtilen usul ve
esaslara göre genel kurulca belirleneceği kabul edilmiştir.
b)Sendika Düzenine Uyma Borcu:
Sendika üyeleri, sendika tüzüğü ve tüzükle belirlenecek yönetmelikler
ile yetkili organların aldığı kararlara, uymak zorundadır(Demircioğlu ve
Centel, 2013:256).
3.4. Sendika
Üyeliğinin Devamı ve Askıya Alınması:
-İşçi sendikası üyesinin bir yılı geçmemek üzere işsiz kalması
üyeliğini etkilemez,
-İşçi kuruluşu ve şubelerinin organlarında görev almak üyeliği sona
erdirmez, bu kişilerin üyelikleri devam eder,
-Herhangi bir askeri ödev nedeniyle silah altına alınan üyenin
üyelik ilişkisi bu süreç içinde askıda kalır,
-Sosyal Güvenlik Kurumundan yaşlılık ve malullük aylığı ya da
toptan ödeme alarak işten ayrılan işçilerin sendika üyeliği sona erer. Ancak,
çalışmaya devam edenler ile kuruluş ve şubelerin yönetim, denetleme ve disiplin
kurullarındaki görevleri sırasında yaşlılık veya malullük aylığı ya da toptan
ödeme alanların üyeliği, görevleri süresince ve yeniden seçildikleri sürece
devam eder(Demricioğlu ve Centel, 2013:256).
3.5. Sendika
Üyeliğinin Sona Ermesi:
-Üyelik gerçek kişiler için ölümle ya da gaiplikle, tüzel kişiler
için fesih yada infisah ile sona erer,
-İşveren ya da işveren vekili sıfatının yitirenlerin işveren
sendika ve konfederasyonlarındaki üyelikleri ve görevleri, bu niteliğin
yitirildiği anda sona erer. Ancak, tüzel kişiliği temsilen işveren vekili
sıfatı ile işveren sendikalarına üye olanların bu sıfatı kaybetmeleri halinde,
tüzel kişiliğin üyeliği düşmez. Bu durumda, işveren vekilinin kuruluş
organlarındaki görevleri sona erer,
-Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yaşlılık, malullük aylığı veya toptan
ödeme alarak, işten ayrılan işçilerin sendika üyeliği sona erer. Çalışmaya
devam edenler hakkında bu hüküm uygulanmaz. Ancak, sendika şubesi, sendika veya
konfederasyon yönetim, disiplin ve denetleme kurullarındaki görevleri sırasında
yaşlılık, malullük aylığı ya da toptan ödeme alan yöneticilerin sendika üyeliği
görevleri süresince ve yeniden seçildikleri sürece devam eder,
-Sendika üyeliği çekilme ile son bulur. Her üye, e-Devlet kapısı
üzerinden çekilme bildiriminde bulunmak suretiyle üyelikten çekilebilir.
E-Devlet kapısı üzerinden yapılan çekilme bildirimi elektronik ortamda eş
zamanlı olarak Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığı ve sendikaya ulaşır.
Çekilme, sendikaya bildirim tarihinden itibaren bir ay sonra geçerlilik
kazanır. Çekilenin bir aylık süre içinde başka bir sendikaya yeni üyelik bu
sürenin bitimi tarihinde kazanılmış sayılır. Bir aylık süre emredicidir.
Sendikalar tüzüklerinde farklı bir süre belirleyemezler,
-Üyelik çıkarılma yolu ile de sona erebilir. Üyenin sendika ve
konfederasyondan çıkarılması kararını Genel Kurul verebilir. Bu yetkinin devri
olanaksızdır. Sendikalar çıkarılma koşullarını tüzüklerinde özgürce
belirleyebilirler. Karar e-Devlet kapısı üzerinden Bakanlığa elektronik ortamda
bildirilir ve çıkarılan üyeye yazı il bildirilir. Çıkarılma kararına, kararın
tebliğinden itibaren otuz gün içerisinde çıkarılan üye mahkemeye itiraz
edebilir. Mahkeme iki ay içerisinde kesin kararını verir. Üyelik, çıkarılma
kararı kesinleşinceye kadar devam eder(Demircioğlu ve Centel, 2013:258).
3.6. Uluslararası
İşçi ve İşveren Kuruluşlarına Üyelik:
Sendika ve konfederasyonlar tüzüklerinde gösterilen amaçlarını
gerçekleştirmek üzere uluslararası işçi ve işveren kuruluşlarının kurucusu
olabilirler, bu kuruluşlara serbestçe üye olabilirler ve üyelikten
çekilebilirler, işbirliğinde bulunabilir, üye ve temsilci gönderebilir veya
kabul edilebilir ve dış temsilcilik açabilirler. Uluslar arası işçi ve işveren
kuruluşları Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle İçişleri
Bakanlığının izniyle Türkiye’de temsilcilik açabilir ve üst kuruluşlara üye
olabilir. Bu kurlarla aykırılık halinde
İçişleri Bakanlığınca üyeliğin iptal edilmesi, temsilciliğin faaliyetinin
durdurulması veya kapatılması için, kuruluş merkezinin veya temsilciliğin
bulunduğu yerde dava açılabilir(Demirciğlu ve Cente, 2013:258).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder