Sendika Üyeliği:

1.        Sendika Üyeliği:

1.1.   Üyelik:

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi kanuna göre, onbeş yaşını dolduran ve bu yasaya göre işçi sayılanlar, işçi sendikalarına üye olabilirler. Yine bu kanun kapsamında işveren olanlar, işveren sendikasına üye olabilirler.

6356 sayılı kanun, işveren adına işletmenin bütününü yönetenler işveren vekili olarak tanımlanmaktadır ve işveren vekillerinin, bu kanun uygulanması bakımından işveren sayılacakları belirtilmiştir. Bu kanun kapsamında işveren sayılan işveren vekilleri, ancak işveren sendikalarına üye olabilirler.

1.2.  Sendika Üyeliğinin Kazanılması:

Sendikaya üyelik, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır. Üyelik başvurusu, sendika tarafından otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik talebi kabul edilmiş sayılır. Haklı bir neden gösterilmeden üyelik başvurusu kabul edilmeyenler, bu kararın kendilerine tebliğden itibaren otuz gün içinde dava açabilir. Mahkemenin kararı kesindir. Mahkemenin davacı lehine karar vermesi halinde üyelik, red kararının alındığı tarihten kazanılmış sayılır.

1.3.  Üyelikten Doğan Hak ve Borçlar:

Üyelik Hakları: Üç ana grupta toplanır.

a)Sendikanın Faaliyetlerinden ve Tesislerinden Yararlanma Hakkı:

Sendika üyeleri, sendikalarca kurulan spor tesisleri, lokal, kütüphane, seminer, kurs ve benzeri tesis ve faaliyetlerden yararlanma hakkına sahiptirler.

b)Sendikanın Faaliyet ve Yönetimine Katılma Hakkı:

Her üye, genel kurula katılma ve ister doğrudan isterse delegelikle oy kullanma hakkına, genel kurullarda görüş bildirme, öteki organlara seçilme haklarına sahiptir. Ayrıca, her üye, sendika kararlarına karşı yargıya başvurma hakkına da sahiptir.

c)Üyenin Korunmasına İlişkin Haklar:

Bu tür haklar; sendika üyesine, yasalar, sözleşmeler ve tüzükte öngörülen ilkelere ve kurallara uyulmasını talep hakkını ve yetkisini sağlar. Bu haklar arasında, özellikle üyenin eşit işlem görme hakkı, özel bir yer tutar(Demircioğlu ve Centel, 2013:255).

Üyelik Borçları: Sendika üyeliğinden doğan iki borç bulunmaktadır.

a)Aidat Ödeme Borcu:

Sendikaların faaliyetlerini sürdürebilmesi için, maddi gelire ihtiyaç duyarlar. Bu maddi kaynakların başında, işçilerden alınan aidatlar gelir. 274 ve 2821 sayılı eski sendikalar kanunlarında, üyeler tarafından işçi sendikasına ödenecek aidatın işverence kaynaktan kesilmesi kabul edilmişti. 6356 sayılı halen yürürlükte olan Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi kanunda da korunmuştur. Buna göre, işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan ya da yetki belgesi alan sendikaya ödenecek üyelik aidatı, işverence doğrudan bordro üzerinden kesilip sendikaya ödenecektir. 2821 sayılı kanun işçinin sendikaya ödeyeceği aylık aidat miktarını, kendisinin bir günlük çıplak ücretini geçemeyeceğini belirtmiştir. 6356 sayılı kanun ise, böyle bir sınırlama getirmemiş ve söz konusu miktarın, tüzükte belirtilen usul ve esaslara göre genel kurulca belirleneceği kabul edilmiştir.

b)Sendika Düzenine Uyma Borcu:

Sendika üyeleri, sendika tüzüğü ve tüzükle belirlenecek yönetmelikler ile yetkili organların aldığı kararlara, uymak zorundadır(Demircioğlu ve Centel, 2013:256).

3.4. Sendika Üyeliğinin Devamı ve Askıya Alınması:

-İşçi sendikası üyesinin bir yılı geçmemek üzere işsiz kalması üyeliğini etkilemez,

-İşçi kuruluşu ve şubelerinin organlarında görev almak üyeliği sona erdirmez, bu kişilerin üyelikleri devam eder,

-Herhangi bir askeri ödev nedeniyle silah altına alınan üyenin üyelik ilişkisi bu süreç içinde askıda kalır,

-Sosyal Güvenlik Kurumundan yaşlılık ve malullük aylığı ya da toptan ödeme alarak işten ayrılan işçilerin sendika üyeliği sona erer. Ancak, çalışmaya devam edenler ile kuruluş ve şubelerin yönetim, denetleme ve disiplin kurullarındaki görevleri sırasında yaşlılık veya malullük aylığı ya da toptan ödeme alanların üyeliği, görevleri süresince ve yeniden seçildikleri sürece devam eder(Demricioğlu ve Centel, 2013:256).   

3.5. Sendika Üyeliğinin Sona Ermesi:

-Üyelik gerçek kişiler için ölümle ya da gaiplikle, tüzel kişiler için fesih yada infisah ile sona erer,

-İşveren ya da işveren vekili sıfatının yitirenlerin işveren sendika ve konfederasyonlarındaki üyelikleri ve görevleri, bu niteliğin yitirildiği anda sona erer. Ancak, tüzel kişiliği temsilen işveren vekili sıfatı ile işveren sendikalarına üye olanların bu sıfatı kaybetmeleri halinde, tüzel kişiliğin üyeliği düşmez. Bu durumda, işveren vekilinin kuruluş organlarındaki görevleri sona erer,

-Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yaşlılık, malullük aylığı veya toptan ödeme alarak, işten ayrılan işçilerin sendika üyeliği sona erer. Çalışmaya devam edenler hakkında bu hüküm uygulanmaz. Ancak, sendika şubesi, sendika veya konfederasyon yönetim, disiplin ve denetleme kurullarındaki görevleri sırasında yaşlılık, malullük aylığı ya da toptan ödeme alan yöneticilerin sendika üyeliği görevleri süresince ve yeniden seçildikleri sürece devam eder,

-Sendika üyeliği çekilme ile son bulur. Her üye, e-Devlet kapısı üzerinden çekilme bildiriminde bulunmak suretiyle üyelikten çekilebilir. E-Devlet kapısı üzerinden yapılan çekilme bildirimi elektronik ortamda eş zamanlı olarak Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığı ve sendikaya ulaşır. Çekilme, sendikaya bildirim tarihinden itibaren bir ay sonra geçerlilik kazanır. Çekilenin bir aylık süre içinde başka bir sendikaya yeni üyelik bu sürenin bitimi tarihinde kazanılmış sayılır. Bir aylık süre emredicidir. Sendikalar tüzüklerinde farklı bir süre belirleyemezler,

-Üyelik çıkarılma yolu ile de sona erebilir. Üyenin sendika ve konfederasyondan çıkarılması kararını Genel Kurul verebilir. Bu yetkinin devri olanaksızdır. Sendikalar çıkarılma koşullarını tüzüklerinde özgürce belirleyebilirler. Karar e-Devlet kapısı üzerinden Bakanlığa elektronik ortamda bildirilir ve çıkarılan üyeye yazı il bildirilir. Çıkarılma kararına, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içerisinde çıkarılan üye mahkemeye itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içerisinde kesin kararını verir. Üyelik, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam eder(Demircioğlu ve Centel, 2013:258).

3.6. Uluslararası İşçi ve İşveren Kuruluşlarına Üyelik:

Sendika ve konfederasyonlar tüzüklerinde gösterilen amaçlarını gerçekleştirmek üzere uluslararası işçi ve işveren kuruluşlarının kurucusu olabilirler, bu kuruluşlara serbestçe üye olabilirler ve üyelikten çekilebilirler, işbirliğinde bulunabilir, üye ve temsilci gönderebilir veya kabul edilebilir ve dış temsilcilik açabilirler. Uluslar arası işçi ve işveren kuruluşları Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının izniyle Türkiye’de temsilcilik açabilir ve üst kuruluşlara üye olabilir.  Bu kurlarla aykırılık halinde İçişleri Bakanlığınca üyeliğin iptal edilmesi, temsilciliğin faaliyetinin durdurulması veya kapatılması için, kuruluş merkezinin veya temsilciliğin bulunduğu yerde dava açılabilir(Demirciğlu ve Cente, 2013:258).